Sayanns

Pou vwayajé toujou plis adan sa ki ka fè Nou

Boogie Flaha … lè hip hop é bèlè ka mayé !

Boogie Flaha

Dépi adan sé lanné 1980 la, Boogie Flaha ka woulé an mouvman hip hop la. I té adan gwoup Nègkipakafèlafèt (Lé Nèg), yonn adan pli gran gwoup adan listwa a rap Matinik. Dépi sé lanné 2000 la, apré lavi fè plizyè moun a gwoup la pati lòtbò, Boogie kontinyé kyenbé mic rèd rèd rèd. Alè, onlo dakò pou di sé yonn adan pli gran awtis ki ka fè rap an kréyòl. Boogie Flaha ni on istil a mizik i ka travay ki ka lyanné rap épi bèlè (mizik tradisyonèl Matinik). Dépi sòti a on albòm a Kali avè chantè a bèlè é rapè an 2002, yo ka kriyé istil lasa Bèlè Boum Bap. Mi on pawòl-palé nou fè avè Boogie Flaha pou dékouvè plis anlè travay a’y.

 

Ki jan ou tonbé adan kilti hip hop ?

Man té piti, man té ni 9 lanné, man té ka gadé latélé épi man wè yo té ka pasé an ti rèpowtaj anlè dansè hip hop. Sé la man wè lé primié B-boy. Sé kon sa man jwenn épi hip hop.

Épi an lanné apré, yo fè émision H.I.P. H.O.P. épi Sydney. La, man konmansé kon B-boy. Man té ka dansé. Épi, an-mizi-an-mizi, man vin anmé sa anpil anpil. Sa té sel ba’ay man té anvi. É, chak lè yo té ka mandé mwen ka man té vlé fè la man ké pli gran, man té ka réponn : rap épi travay adan lenfowmatik.

Man rivé Matinik man té ni 13 lanné. Avan man té an Frans. An kolej, man jwenn épi Neg Lyrical. I té ka matjé teks, mwen man té ka fè beatbox an tan ta’a. Sé lè nou jwenn épi Duduss, Saze, Steel épi restan sé Nèg la, man konmansé rapé.

Tou primié teks mwen sé Saze ki matjé’y ba mwen. Épi, an-mizi-an-mizi, man fè kò mwen. Man fè déti lérè men man rivé vini an M.C.

Ou té adan Lé Nèg (Nègkipakafèlafèt), zò woulé bon enpé lanné ansanm. Ka ou pé di jòdi èspéryans lasa pòté ba’w ?

Pou mwen Lé Nèg sé an fanmi. Lè nou té kolej, nou té lisé, nou té toulong ansanm. Sé té an ti lékol ba nou chak. Sé la nou aprann matjé. Yonn-a-lot, nou té ka ba nou fos la. Lè yonn adan nou té matjé an teks ki té ka pété tet, fwa apré sé an lot té ka vini avè an nouvo teks ka pété. Sé té kon sa tout tan. Nou té ni osi an sistem nou kriyé « krazé goj ». Sé té lé sanmdi oswè épi défen Eric Pratt. I té ni an gwo loto épi gwo sono an kof li a. Nou té ka désann anlè pakingn Fodfrans, bodlanmè épi nou té ka ouvè kof la, nou té ka mété mizik é nou té ka rapé anlè’y. Sé té o pi kouvè son an ! Sé pou sa nou té kriyé’y « krazé goj ». Sa té ka pewmet nou voyé lavwa monté épi pewfeksioné. Kidonk, lè ou rivé kisiswa an istidio, kisiswa anlè sen, ou ja paré.

A koté, nou té ni asosiyasion an : Nègkipakafèlafèt. Nou té monté asosiyasion an pou trapé sibvansion pou trapé an sono, pou monté sound system. Nou owganizé bon swaré, bon sound system. Nou té ka envité awtis dot koté. Sé kon sa nou monté posse Hip Hop Bò Kay. Nou jwenn épi Cénoumenm, labann a Rachid, Ti Flash, Panik, tou sa. Nou jwenn épi Young Militan M.C., Artistes illimités é diféran. Sa sé té p’asou Fodfrans. Épi, apré sa, nou jwenn épi hip hop anba bwa, labann a Kool Clan ki té ka rété pa bò Sent-Mari. Nou monté sound system. DJ kon Big Family (King Kalabash é Baron Black), Pleen Pyroman, Saël, Straïka é diféran, yo pasé an sound system nou.

Ès sa vlé di ou pa fè enki rap é ou té ka toasté osi ?

A lépok tala, pa té ni diférans ki ni atjiyelman. Lè nou té ka fè sound system té ni reggae, dancehall épi hip hop. A lépok, ba nou, pa té ni pies pwoblem anlè sa.

Adan Nègkipakafèlafèt, sé ta’a ki té ka toasté a sé té Nèg Marko Polo, Nèg Lyrical épi Nèg Madnick. Mwen sé té rap selman.

Pa koté koumansman lanné 2000, onlo adan gwoup la pati. Ou konmansé dévlopé on travay vou menm a’w. Èspliké mwen ki jan sa pasé ba’w ?

Avè Lé Nèg, nou té plis an mod M.C. fanmi. Nou té ka fè mòso ansanm. Men man pa té ka matjé anlo anlo pou an sel mòso. Espésialis solo sé té plis Lyrical épi Madnick. La man té mwen yonn, té fo man kaltjilé an lot manniè pou rivé konsivwè an mòso dépi an tet rivé an pié. Man pran tan pou mwen kaltjilé anlè sa. Apré, man konmansé matjé an primié mòso é an-mizi-an-mizi man fè kò mwen.

An 2005, prèmyé dis a’w Travail intérieur sòti é moun té pé dékouvè mannyè travay a’w évoliyé. Ès ou pé di dé mo anlè sa ?

Travail intérieur, Boogie FlahaTravail intérieur sé tout espérians man trapé avè Lé Nèg men sé mwen yonn ki ka esprimé mwen nivo son, nivo vibe, nivo teks. An 2002, mwen épi madanm mwen enskri AM4 épi la man pé di man konmansé pran sans mizik la. Dépi lépok Lé Nèg, nou toujou kaltjilé asou wotè kréyol : teks an kréyol épi sample kréyol. Nou té za ka kouté bon dis lokal men man pò’ò té ka pran sans mizik la. Rantré an bèlè, fè mizik mwen é matjé mwen chanjé anpil.

Ka ki fè ou désidé rantré an bèlè ?

Man té anvi santi kò mwen plis Matinitjé ankò. Kon man di’w, man sé an latè rapòté. Sé an Frans man net. Man rété 13 lanné laba a. Lè man rivé isi a, man pran lanné avan pa pè palé kréyol. Kidonk, man té anvi konnet plis kilti mwen. Man ka kontinié aprann toujou. Nou pa’a fini aprann. Men, jòdi man pé di mwen adan é man kontan man fè sa pas sa ka mété’w bien, sa ka mété’w an bon sans la. Sé hip hop é bèlè ki mété mwen kon man yé alè. Lè man konprann ba’ay adan bèlè a, ni ba’ay man konmansé santi. Sa té oblijé sòti adan mizik mwen.

Sé avè dis Bèlè Boum Bap a Kali piblik la dékouvè nouvo mizik lasa ki ka lyanné rap épi bèlè. Vou sé on travay ou té ja ka fè é ou ka kontinyé an larèl lasa toujou. Ki jan ou ka santi moun ka vwè istil a mizik lasa ?

Man ké di pozitif. Man za palé épi anlo moun, yo di mwen yo pa anlè rap pies men yo anmé tann mizik la lè i kon sa. Man ka kwè, an fondas, sa pep la ka chèché sé tanbou a pas sé rasin. Moun ka di mwen osi yo anmé tann sa man ka fè, yo anmé wè’y osi pas man anmé jwé épi anlo moun. Osi, parapot a lang la sa ka menyen yo pas sé kréyol. Moun pé ka trapé zié klè asou ba’ay méritjen é diféran, men moun ka toujou bouzwen ba’ay ki ka sanm yo.

Ou sòti on nouvo dis. Ès ou pé di dé mo anlè’y osi ?

Non primié dis mwen sé té Travail intérieur pas la ou lé an ba’ayRèvévolisyon, Boogie Flaha maché sé ou ki rasin, sé ou ki mitan linivè’w kidonk fok ou travay andidan kò’w, kaltjilé pozitif pou sa ki pozitif andidan’w lè i sòti é i menyen dot moun pou mété yo pozitif osi. Man toujou adan menm lojik ta’a alò pou déziem la, man chwézi non Travail Intérieur 2 é man mété osi dèyè’y Rèvévolisyon kivédi sé rivé travay konsians ou, mété’y an wotè pou sosiété a évoliyé, pou fanmi ou évoliyé, pou alé pli douvan. Sé pou sa man mété travay kiltirel la ankò pli fondas. 98% albom la sé Bèlè Boum Bap.

Adan man ka palé di péyi a, sa man ka santi, rèlasion ant nonm é fanm, rèlasion osi épi lé zansien, rèlasion épi kò nou menm. Man ka palé di yonndé ba’ay ka jennen nou an péyi a osi kon tout awtis militan.

Pou ki biten ou ka milité ?

Pou nou touvé kò nou pas sé la tout ba’ay la yé. Fok nou rivé lojik épi kò nou menm. Ou pé pa la ou yé, ou sé moun la ou yé men ou pa lé wè’y, ou pa’a rikonnet li kivédi tou sa ki wou ou pa lé’y. Oblijé ba’ay tounen tjou-pou-tet. Fok nou rivé konprann kò nou, sav kimoun nou yé, sé manniè ta’a nou ké vansé pas kon nou pa lé nou menm, nou ka atann dot moun pou kaltjilé ba nou kimoun nou yé, sa pou nou fè. Nowmal sa pa ka alé. Ou ka mandé bopè’w ki anba frédi a kou manniè ou pou fè sa ou pou fè, wou ki anba solèy atè Matinik.

Osi ou ni on dis ou fè avè Fola, on rapè Gwadloup ki ka woulé Matinik dépi bon enpé lanné. Ès ou pé di jan zòt kontré ?

Ni an lanné nou konnet. Nou jwenn dépi an tan Fola té ti bébé asou mic-la toujou. I té ka woulé soutou épi labann Nouvo Gryo épi Ody. Nou jwenn konmen fwa asou senn, nou toujou tjek épi respé é koneksion an fet an manniè natirel.

 

Zò chak ni istil toutafètman diféran ka ki fè zò désidé travay ansanm ?

Vibe-la. Ek anplis, nou asou menm larel pòté kilti nou ek Pep nou anlè. Nou za travay asou dé son ba albom épi mixtape ta’y. I di mwen annou fè Rété Doubout, Boogie & Folarimiks « el Madinino », an son man té fè asou mixtape Neg Lyrical Le Gang des Antillais. Vibe-la té bon telman, nou di annou fè dot é sa ba albom Rété doubout. Fola ni on istil matjè lirisis, mwen’m ni on istil pli teknik powétik. Dé manniè palé ek travay diféran mé ki ka sanblé kon Tanbou nan léwoz é nan Bèlè.

 

Mizik ou fè pou dis lasa osi diféran. Pouki ?

Lè man ka fè son, man k’anni fè an tjò. Sé silon la vibe-la mennen mwen. Délè i ka di bèlè boum bap, délè i ka di boum bap. Anplis, pou dis tala, man kité Fola chwézi adan sa man té ni, sa ki té ka alé an sans li.

Kidonk, ou pa’a fè yenki Bèlè boum bap ?

Awa, chous mwen sé hip hop, é man ni Bèlè, Funk, Soul, kadans, zouk, reggae ek yonndé mizik Neg ankò an san mwen… Tou sa ka migannen. Lè man mwen yonn, man bien anmen travay asou ti Bèlè Boum Bap mwen an, éséyé dékanté dé bagay. Mé lè man ka jwenn épi dot awtis, man ka kité vibe la pri. Sé bagay ki pa pou fòsé, fok i flouz pou i nawflaw.

 

Anfinaldikont, ki jan ou té ké prézanté travay la ou ka fè la ?

An vlap rap, mizik boum bap, épi vibe bèlè pou rété si kap lakilti pou pa pri adan pies trap.

Ki dènyé mo ou ké ni pou bout ?

Jis kont di bénédision, gidans, pwoteksion, danmié, kalennda, bèlè, hip hop, kaltjilé pou pa tjilé ! Onoré sa ki té avan, sa ki la épi nou é sa ka vini.

Syanséka

Originaire de Guadeloupe, j’aime observer le réel et partager le fruit des lectures qu’il se plaît à m’offrir.

Laisser un commentaire

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.